Η πρώτη αίσθηση ταυτότητας είναι λοιπόν έξω από το εγώ, μια εικόνα του εγώ που φανερώνεται στα μάτια. Το εγώ δεν προηγείται αλλά ακολουθεί αυτή την εικόνα, δημιουργείται κατ’ εικόνα της εικόνας. Η αίσθηση ενότητας και μοναδικότητας που έχουμε είναι φαντασιακή με δύο έννοιες. Αποτελεί ψευδαίσθηση, οπτικό φαινόμενο και φανταστικό ομοίωμα. Το ασυντόνιστο σώμα προβάλλεται σε μια αξιαγάπητη οπτική εικόνα, αποτέλεσμα μιας μελλοντικά προσδοκώμενης ολότητας, η οποία κατασκευάζεται στη φαντασία. Όλη μας η ζωή ακολουθεί την ίδια λογική: η φαντασιακή τάξη μάς δημιουργεί ψεύτικες εικόνες επιτυχίας, ευτυχίας, πληρότητας που μας επιτρέπουν εντούτοις να επιβιώνουμε την ανθρώπινη μοίρα των καθημερινών ματαιώσεων και αποτυχιών. Όπως η επιθυμία περνάει από την αναγνώριση, το ερώτημα «τι θέλει ο άλλος για να με αγαπήσει» μας βασανίζει ακατάπαυστα, αλλά δεν βρίσκει απάντηση μεγαλώνοντας την εναγώνια αναζήτηση. Όσο περισσότερο κάποιος εμφανίζεται ασφαλής, σίγουρος, γεμάτος αλαζονεία, τόσο περισσότερο καταδιώκεται υπόγεια από αμφιβολίες και Ερινύες και προσπαθεί απελπισμένα να τις αποκρύψει.
Η οπτική διαδικασία αποξένωσης και φαντασίωσης ολοκληρώνεται με την είσοδο στη γλώσσα. Η γλώσσα δημιουργεί αυθαίρετες συνδέσεις ανάμεσα στα σημαίνοντα (τη λέξη «τραπέζι») και τα σημαινόμενα (την έννοια του τραπεζιού) και ανάμεσα στις λέξεις και τα πράγματα (το τραπέζι πάνω στο οποίο γράφω αυτή τη στιγμή). Η δύναμη του σημαίνοντος είναι και πάλι δημιουργική. Η σωματική μας ενότητα και χρονική συνέχεια οργανώνεται γύρω από το όνομα που μας έχει δοθεί, Φαίδρα, Αλεξάνδρα ή Κώστας, ή το «εσύ» που η μητέρα απευθύνει στο βρέφος. Το όνομα «Κώστας» μου δίνει ταυτότητα και συνέχεια στον χρόνο και κάνει τους άλλους να με αναγνωρίζουν. Αλλά το σημαίνον αυτό, οι δύο ασήμαντες συλλαβές «Κω» – «στας» δεν έχουν την παραμικρή σχέση με τη συνείδηση και αίσθηση εαυτού. Το υποκείμενο αποκτά την ύπαρξή του μέσω της γλώσσας, όταν αποξενώνεται δηλαδή για δεύτερη φορά από τη σωματική και αισθητηριακή εμπειρία, στον ψυχρό κόσμο των σημείων. Η ταυτότητα και η σωματική ολότητα κατασκευάζονται με την εσωτερίκευση εξωτερικών εικόνων και λέξεων και την επαναλαμβανόμενη αναγνώριση των σημείων του εαυτού από τον άλλο.
ΒΙΒΛΙΟΔΕΤΗΣ
